Nastupi odreda Bokeljske mornarice na gradskim svečanostima u Kotoru, Perastu i gradovima koji su sjedišta podružnica propisani su Pravilnikom  o odori, činovima i nastupima aktivnog sastava Bokeljske mornarice Kotor.

XXXX

KARIKE

Tradicija prenošenja moći svetog Tripuna, 13. januara 809. godine u Kotor, 289 godina prije prenosa moći svetog Nikole u Bari, obilježava se kao Karike, izborom oficira i podoficira Bokeljske mornarice. Ovaj dan je ustanovljen odlukom njene Velike skupštine, održane dana 30. decembra 1631. godine.
Na taj dan Mornarica bira malog admirala, dječaka od desetak godina koji u javnim nastupima prati admirala, a predstavlja simbol generacijskog kontinuiteta organizacije.
U prvoj knjizi kotorskog Biskupskog arhiva, koja započinje 1431. godinom, navodi se kao stari običaj da toga dana misu služi peraški župnik i opat, jer je prema predaji on dopratio brod sa relikvijama sv. Tripuna od Perasta do Kotora.
Sam naziv "karike" vodi porijeklo od italijanske riječi "incaricare" što znači zadužiti.

XXXX

LODE

Dužnost malog admirala je da 27. januara, osam dana uoči glavne svečanosti – Tripundana, izgovori lode – pohvale zaštitniku grada sv. Tripunu.

Porijeklo naziva lode proizilazi iz latinskog laudes, što u prevodu znači pohvale i predstavlja dio brevijara, molitvenika koji se moli u zoru. U srednjovjekovnim gradovima istočnojadranske obale ostali su sačuvani tekstovi pohvala svecima zaštitnicima u Zadru, Splitu, Dubrovniku i Kotoru. Danas se izgovaraju samo u Kotoru uoči svečanosti sv. Tripuna.

Sigurno je da su se lode u Kotoru izgovarale još za vrijeme vladavine Vizantije, isto kao i u ostalim gradovima istočnojadranske obale. Postojale su i u doba vladavine Nemanjića i ugarsko-hrvatskih kraljeva. Spominju se i za vrijeme mletačke vlasti, pa tako u statutu grada Kotora iz 1616. godine piše da su 25. jula 1420. godine, nakon svečane procesije i mise u katedrali bile izrečene pohvale (facta laude).

Pohvale su se u Kotoru u novije vrijeme izgovarale prema tekstu koji je obnovio biskup Marin II Drago u drugoj polovini XVII vijeka. On ih je napisao prema srednjevjekovnom latinskom tekstu koji nije sačuvan. Današnji tekst loda potiče iz 1800. godine. Do 1871. godine izgovarale su se na italijanskom jeziku, a od tada na našem jeziku. Njih je 1848. godine sa italijanskog preveo prčanjski župnik don Mihovil Florio.
Lode su se u Kotoru za Tripundan ranije održavale i pred katedralom sv. Tripuna i pred konkatedralnom crkvom sv. Marije od Rijeke, dok se danas isključivo izgovaraju sa lođe katedrale. U Dubrovniku su se zvale laus i na neki način sačuvale su se do danas, a izgovarao ih je veliki admiral u zoru uoči svetkovine sv. Vlaha dok se na Orlandovom stubu izvijala državna zastava. U njima se se spominjali svi zaštitnici gradova sa kojima je Dubrovnik imao dobre trgovačke odnose, među kojima i sv. Tripun.

U Kotoru lode izgovara mali admiral od XVI vijeka, kada je Mornarica preuzela Vanjsku proslavu sv. Tripuna. Njihov tekst glasi:

Godišnje ponovljenje svečanosti

koju smo spravni da svetkujemo,

dok oživljuje u nama najmilije bogoljubne uspomene,

podsjeća nas na sjajna djela naših praotaca,

koji pod okriljem Čudotvorca,

čije svete moći Kotor poštuje,

postadoše zaslužni za vjeru i za domovinu,

a nama,

njihovim sretnim potomcima,

ostaviše slavno nasljedstvo.

Dakle, građani, nek se i ove godine proslavi

predajnim sjajem i uobičajenim obredima

ova nama tako mila svečanost,

a neka nama svima

bude podstrek isti onaj svetac radi kojeg se ona i svetkuje.

Neka se tim najprije iskaže slava Bogu Velikome,

te poklon i štovanje slavnoj Djevici Mariji

i poglavitom mučeniku Isusovu,

Svetom Tripunu.

Ej dopusti, Veliki Bože,

nek se za toliki niz stoljeća,

koliko je do sada minulo trenutaka,

razvije svake godine proslavljeni ovaj stijeg,

a uvjek u

slozi, sreći i ljubavi.

Slava! Slava! Slava!

XXX

VANJSKA PROSLAVA SVETOG TRIPUNA

Vanjski dio proslave sv. Tripuna počinje 27. januara, što se poklapa sa proslavom svetog Save, koga slave pravoslavni vjernici. Toga dana, pravoslavni i rimokatolički vjernici, nakon prigodnog obreda i besjede pred crkvom sv. Nikole, uz učešće Gradske muzike, što je novijeg datuma, zajedno prelaze na trg pred katedralom sv. Tripuna, gdje tačno u podne mali admiral Bokeljske mornarice, svake godine drugi, sa lođe katedrale izgovara lode svetom Tripunu, a nakon toga se podiže zastava svetog Tripuna i svira kolo Bokeljske mornarice.

Do početka centralne Vanjske proslave kotorski odred Mornarice učestvuje u prenošenju i čuvanju relikvija sv. Tripuna. Uoči Tripundana, 2. februara, vrši se prenos moštiju sv. Tripuna iz relikvijara u katedralu. Mošti nose šest mornara u pratnji admirala, kotorskog biskupa i sveštenstva, kao i dvanaest građana Kotora, po šest katoličke i pravoslavne vjeroispovjesti, čime se veliča tradicionalno zajedništvo Kotorana. Mošti se postavljaju naspram oltara, a čuva ih straža mornara sa helebardama. Tada se obavlja vjekovni običaj, tzv. kađenje, gdje po šest građana Kotora katoličke i pravoslavne vjeroispovjesti preko oltara dodaju jedan dru­gome kadionicu u kojoj je tamjan, kao simbol hrišćanskog zajedništva i vjerovanja. Na sam Tripundan, 3. februara, četiri mornara u uniformama sa helebardama čuvaju stražu kod reli­kvija, na misi u 10 i 18 sati. Ova vjekovna tra­dicija poštuje se i danas.

Centralna Vanjska proslava održava se prve nedjelje nakon Tripundana. U novije vrijeme ona se svake godine odvija prema tačno utvrđenom protokolu:

18:30    Kotorski odred Bokeljske mornarice okuplja se u Domu mornarice.

19:30    Kotorski odred ispred glavnih gradskih vrata dočekuje odrede podružnica Tivat i Herceg Hovi praćene Gradskom muzi­kom iz Tivta. Slijedi raport tivatskog komandira kotorskom, nakon čega sva tri odreda polaze prema Domu mornarice, radi formiranja Glavni odred Bokeljske mor­narice.  

19:45    Formira se Glavni odred Mornarice. Prvi major podnosi raport ­admiralu Bokeljske mornarice ili, u njegovoj odsutnosti, viceadmiralu. Nakon raporta, zajedno sa gradskim muzikama Kotora i Tivta, Glavni odred ulicama grada polazi prema Trgu sv. Tripuna. Po dolasku na trg, Odred se postrojava prema južnom zvo­niku, gdje se podnosi raport admiralu Bo­keljske mornarice.

10:00    Mornarica pleše kolo u čast sv. Tripuna. Prije početka igranja kola kolovođa moli kotorskog biskupa da blagoslovi kolo i mornare.

10:30    U katedrali se održava svečana pontifikalna sveta misa.

12:00    Slijedi procesija na trgovima i ulicama grada, u kojoj učestvuje Glavni odred sa zasta­vama. Osam mornara nosi relikvije sv. Tripuna uz pratnju dva kopljanika, a druga dva prate zastave.

XXXX

DAN BOKELJSKE MORNARICE

Dan Bokeljske mornarice tradicionalno se proslavlja nizom svečanosti u nedjelju, u spomen na 26. jun 1463. godine, dan kada je bio objavljen prvi statut Bokeljske mornarice. Ovaj datum utvrđen je kao Dan Bokeljske mornarice statutom iz 2004. godine, čime je promijenjena ranija statutarna odredba po kojoj je Dan ratne mornarice i jugoslovenskog pomortstva, 10. septembar, istovremeno i Dan Bokeljske mornarice, kako je stajalo u statutima iz 1964. i 1976. godine.

Proslava počinje u popodnevnim satima činom preuzimanja državne zastave iz ruku predsjednika Opštine Kotor ispred upravne zgrade Opštine, poslije čega slijedi tradicionalni obilazak grada do glavnih gradskih vrata, gdje se predaje raport admiralu Bokeljske mornarice.

Nakon toga predsjednik Opštine Kotor uručuje predstavnicima Mornarice ključeve grada. Ovim činom Mornarica simbolično preuzima trodnevnu vlast u Kotoru, čime se oživljava srednjovjekovna simbolika kada je kotorski providur predavao ključeve Mornarici da tri dana brinu o gradu i brane grad.

Poslije ceremonijalne predaje ključeva, Bokeljska mornarica na Trgu od oružja pleše tradicionalno kolo. Po drevnom običaju, na samom kraju u kolo su ulaze admiral, predsjednik opštine, mali admiral, oficiri i podoficiri, noseći državnu zastavu i zastavu Bokeljske mornarice.

Istorijski posmatrano, trodnevna predaja vlasti Mornarici od strane kotorskog providura kao predstavnika mletačke vlasti najvjerovatnije je imala važnije značenje od čisto simboličkog. Po mišljenju istaknutog naučnika i admirala Bokeljske mornarice dr Miloša Miloševića, suština te privilegije bila je u stalnom obnavljanju istorijske činjenice o dobrovoljnoj opciji predaje suvereniteta Mlecima 1420. godine, na šta je Kotor bio veoma ponosan. „Predajom ključeva i izvršne vlasti obnavljalo se povijesno pamćenje da je Kotor slobodnom voljom, a ne prinudom i osvajanjem, prihvatio Mletačku republiku. Predstavnik tog, nekada slobodnog grada, koji prima vlast, mogao je biti samo neko ko je imao, ne samo društveni ugled, nego i neku stvarnu, domaću mornaričku vojnu formaciju.“ (dr Miloš Milošević)

XXXX

DAN OPŠTINE KOTOR

Dan Opštine Kotor, 21. novembar, proslavlja se u spomen na 1944. godinu, kada su jedinice NOR-a, Druge dalmatinske i Prve bokeške brigade, oslobodile grad.

Učešće Bokeljske mornarice u proslavi Dana Opštine je novijeg datuma i protokolarno se odvija na sljedeći način: U jutarnjim satima gradonačelnik Kotora u sali Opštine organizuje prijem za delegaciju Bokeljske mornarice. Nakon toga slijedi svečani raport i predaja državne zastave Bokeljskoj mornarici ispred upravne zgrade Opštine. Tačno u podne, na Trgu od oružja kotorski odred Bokeljske mornarice pleše tradicionalno kolo.

 

PROSLAVA GOSPE OD PERASTA (ZAVJETNI DAN)

Proslavlja se u znak sjećanja na herojsku odbranu Perasta od napada višestruko brojnijih Turaka 15. maja 1654. godine i zahvalnosti Bogorodici za nebesku zaštitu tom prilikom. U Perast dolazi glavni odred Mornarice  na čelu sa admiralom ili viceadmiralom i pleše se kolo. U procesiji nakon sv. mise mornari nose sliku Gospe od Škrpjela.

U sjecanje na pobjedu Peraštana nad Turcima ostao je običaj „gađanja kokota", koji simbolizuje neprijatelja. Uz učešće Bokeljske mornarice takmičari gađaju pijetla na dasci koja se nalazi na površini mora. Najbolji strijelac, onaj koji pogodi pijetla dobija „šugaman“ (peškir) na kome su obilježeni godina bitke i datum gađanja. Po starom običaju pobjednik mora da časti građanstvo barilom vina (60 litara).

 

SVEČANOSTI PODRUŽNICA BOKELJSKE MORNARICE

Podružnica TIVAT

Dan podružnice Tivat. Tivatska podružnica Bokeljske mornarice svoj Dan slavi 17. aprila, u znak sjećanja na narodne heroje Milana Spasića i Sergeja Mašeru, koji su na taj dan 1941. godine, odbijajući da predaju neoštećeni ratni brod u ruke italijanskom okupatoru, digli u vazduh razarač „Zagreb“, žrtvujući pri tome i svoje živote. Svake godine na taj dan mornari Podružnice polažu vijenac na spomenik ovoj dvojici heroja u gradskom parku u Tivtu.

Dan Opštine Tivat. Na Dan Opštine Tivat, koji pada na isti datum kao i Dan Opštine Kotor, tj. 21. novembar, protokolom proslave predviđeno je da odred mornara podružnice Tivat iz ruku predsjednika Opštine Tivat preuzme državnu zastavu, nakon čega uz pratnju mažoretki i Gradske muzike Tivat defiluje gradom do rive Pine, gdje predsjednik Opštine vrši smotru odreda. Nakon ispaljenog svečanog plotuna, mornari Podružnice igraju tradicionalno kolo Bokeljske mornarice, u koje na kraju, po običaju, ulaze gradski čelnici i njihovi gosti.

Bokeljska noć u Donjoj Lastvi. „Bokeljska noć“ je manifestacija koju tradicionalno tokom februara organizuje Bokeljska mornarica – podružnica Tivat i, po običaju, izvodi kolo Bokeljske mornarice. Manifestacija „Bokeljska noć“ za Tivćane i njihove goste predstavlja značajnu feštu koja iz godine u godinu nudi raznovrsne sadržaje: kulturno-umjetnički program, prezentaciju bokeške kužine i sve one sadržaje kojima je cilj očuvanje bogate tradicije Boke Kotorske.

Lastovske svečanosti. Manifestacija se organizuje u avgustu svake godine u naselju Gornja Lastva nadomak Tivta. Organizatori su kulturno-turističko i zavičajno društvo „Napredak“ i Centar za kulturu Tivat. Prve subote avgusta održava se glavna fešta „Lastovskih svečanosti“, u kojoj članovi tivatske podružnice Bokeljske mornarice participiraju plešući tradicionalno kolo uz pratnju Glazbeno-prosvjetnog društva „Tivat“. Mnogobrojni domaći i strani gosti i građani Tivta, koji posjećuju pomenutu manifestaciju, uživaju u slušanju izvornih lastovskih pjesama, kao i u tradicionalnim plesovima poznatijim kao lastovsko i škaljarsko narodno kolo.

Podružnica HERCEG NOVI

Dan podružnice Herceg Novi. Podružnica Bokeljske mornarice iz Herceg Novog za svoj dan je odabrala 30. septembar, praznik svetog Jeronima, koji se slavi kao zaštitnik grada još od 1678. godine. Na taj dan, nakon svete mise u crkvi sv. Jeronima, odred Podružnice ispred crkve pleše kolo Bokeljske mornarice.

Dan sjećanja na Pobunu mornara u Boki. Podružnica Herceg Novi tradicionalno obilježava i 1. februar, dan sjećanja na strijeljane mornare, učesnike pobune mornara u Boki Kotorskoj 1918. godine. Tom prilikom, nakon pozdravne riječi predsjednika Mjesne zajednice Đenovići, odred Podružnice, praćen mjesnom muzikom Đenovići i predstavnicima Opštine, u svečanoj povorci kreće ka platou ispred Mjesne zajednice, gdje slijedi predaja raporta predsjedniku Skupštine opštine Herceg Novi. Završni čin proslave je polaganje vijenaca u spomen na poginule mornare: tradicionalno se jedan vijenac polaže kod kuće Vrankovića, drugi u more, a treći na spomen obilježje poginulima u NOR-u.